BAŞLANGICINDAN GÜNÜMÜZE AHİLİK 1 (Halil Eyüpoğlu- Köşe yazısı)

admin

oeyyupoglu1@gmail.com

LA FETA İLLA ALİ LA SEYFE İLLA ZÜLFİKAR

BAŞLANGICINDAN GÜNÜMÜZE AHİLİK

Aleviliği tanımadan Ahiliği tanımlamak mümkün değil. Şimdi diyeceksiniz ki; ne alaka?

Alevilik Allah-Muhammed- Ali kavramı içerisinde şekillenir. Ehlibeyt sevgisiyle sürer.

13. yılda başlayan Ahiliğin kelime anlamının özünde kardeşlik ve cömertlik var. Ahi kavramı Anadolu’ya has bir tanım. Anadolu İslamlaşmadan önceki halinde ve İslam dünyasında veya Arap dünyasında  Fütüvvet ile aynı kavramı içerir. Yani bu iki kavram birbirini zenginleştiren ana unsurdur.

Fütüvvet veya Ahilik diğer yandan bir medeniyetin mayasıdır.

Fütüvveti tanımlarken şöyle bir dizin izleyelim;  FETA  yiğit demek. Sadece güçlü anlamından çok buradaki güç kavramı düşenin elinden tutan,  yoksula yardım eden, zalimin karşısında mazlumun yanında yer alan bir kahramanlık örgütüdür.

Yani hem “Feta” hem de Ahi kavramı yani kardeş anlamıyla örtüşür ve burada Hz. Ali ile bütünleşir.

Feta özünde  Az. Ali üzerinden şekillenen bir anlayış…Günümüz Aleviliğinde özellikle duvarlarda Hz.Ali fotoğrafıyla beraber Zülfikar resmi asılır ve şu yazar;

”ALİ’DEN BAŞKA ER, ZÜLFİKARDAN BAŞKA KILIÇ YOKTUR.”

LA FETA İLLA ALİ LA SEYFE İLLA ZÜLFİKAR

Bu ahilik içerisinde de önemli.

Bu kavram Hz. Ali İle Hz.Muhammed in kardeşliği üzerinde .Yalnız Hz. Muhammed  Hz.Ali ile manevi kardeş olarak algılansa dahi bağ olarak Hz. Ali Hz. Muhammedin damadı olmakla kalmayıp;

Aynı zamanda gelenek de de “peygamber nurunu hatta miraçta Cebrail Aleyselam’ın Hz. Peygambere giydirdiği” rivayet edilen edilen bu hırkayı Hz. Ali vasıtasıyla Nasır’a kadar gelen bir süreçte devam ettirildiğine  inanılır.

Bu nedenle Hz. Alinin etkisi burada çok önemlidir.

Ahiliğin yani Fütüvvetliğin Anadolu’ya yansıması ise Türk dünyasında “Alp”lik yani” akı”lıkla bütünleşir.

Anadolu Ahiliğini ortaya çıkaran Ahi Evran Veli..1071 yılında Güney Azerbaycan’da Hoy’da doğmuş,  Ahmed Yesevi nin talebeleri tarafından  yetiştirilen biri.

Bağdat’ta sonradan kayın pederi olacak olan Evhadüddin Kirmani ile tanışıyor. Ahi Evran Fütüvvet teşkilatını ve ahiliğin temelini burada atıyor.

Fütüvvet yani Ahilik Kuran ayetleri ile bütünsellik sağladığı gibi temel kavramlarından  birincisi adil olmayı ve  iyiliği emreder. Herkese din ırk ayrımı yapmadan iyilik yapacaksınız. Bir Ahinin gündüz akşama kadar çalışıp akşamda kazandığını  paylaşmak gibi bir yapısı da var. Müminler kardeştir ilkesi ise yarenlik ile bütünleşir. Alevilikte ise  bu kardeşlik müsahiplik olarak tanımlanır. Musahibi olmayan Alevi ikrarında bulunamaz.

Daha da açarsak; Hicret sırasında Hz. Peygambere yapılacak bir suikast haberini aldıklarında Hz.Peygamber’in 16 yaşında bir çocuk iken yatağına girerek suikast düzenleneceğini bile bile kendisini peygamber için feda etmiş birisi. Yani Hz. Ali. Hz. Muhammed’e koşulsuz bağlı. Yani burada bunun anlamı müsahiplik , kardeşin kardeşe şartsız teslimiyetidir. Bu nedenle musahip olmadan yola girilmez.

Hz. Muhammed’in “ ben ilim şehriyim Ali’de bu şehrin kapısıdır” demesi önemlidir. Hz Ali’yi bizler kahramanlıklarıyla biliriz.

“Zülfikar”ın iki ucu vardır Bir ucu İlim bir ucu adalettir.

Öz olarak  Arap dünyasında FETA, Türk dünyasında Anadolu’da  Ahilik vazgeçilmezimizdir.

Devamı yarın. Ahilikle ilgili Bilinmeyenleri yazacağız..